Hiện nay, việc ứng dụng chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản đang được nhiều nhà nông quan tâm bởi những tính năng ưu việt. Tuy nhiên, cách sử dụng chế phẩm vi sinh sao cho tối ưu hiệu quả thì không phải ai cũng làm được.
Chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản là gì?
Nhắc lại khái niệm chế phẩm vi sinh
Chế phẩm vi sinh hiểu theo cách đơn giản là tập hợp các loại vi sinh vật có hoạt tính sinh học cao để phục vụ cho việc chăn nuôi và trồng trọt. Phần lớn các loại chế phẩm này đều rất an toàn với con người và môi trường xung quanh.
Theo đó, chế phẩm vi sinh chất lượng phải đảm bảo các tiêu chuẩn sau:
- Các vi sinh vật phải còn sống, hoặc còn duy trì đặc tính của chúng.
- Không chứa bệnh truyền nhiễm và độc tố.
- Có khả năng sinh sôi và phát triển trong ruột của cơ thể vật nuôi và môi trường ao.
- Có thể tồn tại lâu trong thời gian bảo quản trước khi sử dụng.
>>> Xem thêm: Chế phẩm vi sinh là gì? Ứng dụng chế phẩm vi sinh cho cây trồng hiệu quả – kinh tế – an toàn

Cơ chế tác động của các chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản
Chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản thông thường có hai loại:
- Probiotic là dạng các vi khuẩn sống tiềm sinh. Khi đưa vào môi trường ao, điều kiện thuận lợi sẽ giúp chúng phát triển nhanh chóng.
- Prebiotic có dạng chất xơ hòa tan, là nguồn thức ăn cho các lợi khuẩn có lợi cho hệ tiêu hóa của thủy sản. Từ đó, việc hấp thụ các chất dinh dưỡng vào cơ thể thủy sản được diễn ra thuận lợi hơn!
Cơ chế tác động của chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản như sau:
Đối với môi trường nước
Các vi sinh vật sẽ phân hủy các chất hữu cơ cấu tạo phức tạp thành đơn giản và có lợi cho môi trường nước. Các chỉ tiêu và chất lượng của nước sẽ được nâng cao rõ rệt nhờ những đặc trưng sau:
- Vi sinh vật dị dưỡng trong chế phẩm sẽ biến đổi chất hữu cơ đơn giản thành chất vô cơ như CO2, NH3…
- Nhờ một số nhóm vi sinh vật mang đặc tính sinh trưởng, phát triển rất nhanh khi có môi trường thích hợp (lượng muối trong ao thấp, độ trong của nước trong ao cao). Việc sinh trưởng này làm cạnh tranh thức ăn với các vi sinh vật có hại, ngăn chặn sự phát triển của chúng.
- Các thức ăn dư thừa, chất bài tiết của tôm, cá có trong ao nuôi sẽ được chế phẩm vi sinh phân giải và chuyển hóa thành chất mùn hữu cơ có lợi.
- Một số nhóm vi sinh vật còn có khả năng chuyển các chất độc như NH3, NO2–,…. thành các chất không độc như NH4+, NO3–, kìm hãm sự phát triển của tảo và duy trì độ trong của nước.
Đối với thủy sản
- Với việc sinh sản nhanh và tiết ra các chất kháng khuẩn, vi sinh vật có lợi sẽ làm cho các vi khuẩn có hại bị hạn chế phát triển và loại bỏ chúng.
- Nâng cao sức đề kháng cho thủy sản bằng cách gia tăng số thực bào và kháng thể.
- Hỗ trợ quá trình tiêu hóa, trao đổi chất trong tôm, cá, giúp giảm lượng amoni và các chất có hại nhằm thúc đẩy chức năng của ruột.
Vai trò chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản
- Phân giải các chất hữu cơ như thức ăn thừa, chất thải thủy sản, xác tảo,…
- Gia tăng nhanh lượng vi khuẩn có lợi trong nước ao, giữ ổn định màu nước.
- Giảm thiểu tối đa hàm lượng chất độc (NH3, NO2, H2S) thành các chất không gây hại (NH4+, NO3–) trong ao.
- Hạn chế rối loạn tiêu hóa cho thủy sản, một số chế phẩm vi sinh tạo ra các enzyme chống lại mầm bệnh và kích thích miễn dịch cho tôm, cá.

Nguyên tắc khi sử dụng chế phẩm vi sinh
Chế phẩm vi sinh mang lại rất nhiều lợi ích cho nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, nếu muốn ứng dụng chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản mang lại hiệu quả tối ưu nhất thì đòi hỏi nhà nông cần tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Sản phẩm vi sinh dạng bột nên hòa tan bằng nước ao nuôi, tiếp theo sục khí 2 – 4 giờ để tăng sinh khối trước khi dùng
- Đã sử dụng kháng sinh hoặc hóa chất diệt khuẩn như BKC, thuốc tím, Chlorine,… thì không đồng thời sử dụng chế phẩm vi sinh.
- Luôn sử dụng hợp lí liều lượng chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Đối với vi sinh dạng lỏng: để tăng sinh khối cần phải ủ yếm khí trước khi sử dụng.
- Thường xuyên xử lý vi sinh (khoảng 3 – 4 ngày/lần) để duy trì mật độ vi sinh vật thích hợp. Điều đó còn góp phần kiểm soát môi trường sinh học trong nước và đáy ao, phòng chống các vi khuẩn có hại, mầm bệnh trong ao.
- Trước khi sử dụng chế phẩm vi sinh cần xem xét và cải thiện môi trường nước ao bằng cách thay nước, điều chỉnh pH lên 7 – 9, nạo vét bùn đáy ao đầu vụ.
- Biểu hiện của chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản được thể hiện qua màu nước ao và các chỉ tiêu môi trường, thường thì sau khi sử dụng 2 – 4 ngày.

Bí quyết sử dụng chế phẩm vi sinh hiệu quả trong nuôi trồng thủy sản
Anh Lương Văn Nam (32 tuổi, Cà Mau) cho biết, anh bắt đầu nuôi tôm vào năm 2015. Thời điểm mới nuôi cứ nghĩ chi phí càng rẻ càng tốt nên anh sử dụng các chất hóa học được bày bán ở chợ để xử lý nước và cho tôm sinh trưởng nhanh. Sau một thời gian, hàm lượng các chất trong ao không cải thiện mà thậm chí tôm đã bị chết hơn phân nửa. Khi tìm hiểu và hỏi thăm bạn bè và người thân, anh bắt đầu sử dụng sản phẩm chế phẩm sinh học.
Kết quả thu được sau 15 ngày là các chỉ tiêu trong ao và sức khỏe tôm cải thiện khá tốt. Anh Nam tiếp tục sử dụng chế phẩm sinh học trong tất cả ao nuôi tôm từ lúc cải tạo đến cuối mùa vụ. Đợt đó anh thu được kết quả khả quan nên anh đã chuyển qua sử dụng chế phẩm sinh học tới nay được 3 năm.
Sau thời gian dài, anh Nam đã đúc kết được một số bí quyết sau:
- Thời điểm thích hợp nhất để sử dụng chế phẩm vi sinh là ngay khi cải tạo ao. Lúc này, các vi sinh vật gây hại đều đã bị tiêu diệt. Khi đưa chế phẩm vi sinh vào nhằm để các loài vi sinh có lợi phát triển tốt, nâng cao chất lượng nước và nguồn thức ăn trong ao.
- Một số chế phẩm vi sinh cần thời gian chuẩn bị rồi mới có thể đưa vào ao. Ví dụ như nhiều sản phẩm ngâm trong nước ở nhiệt độ thích hợp khoảng vài giờ trước khi sử dụng.
- Cần xem xét diện tích (hoặc thể tích) và hỏi ý kiến nơi bán để có thể sử dụng đúng lượng. Tuyệt đối không dùng nhiều hơn chỉ định vì không hiệu quả và tốn kém chi phí.
- Trước khi dùng chế phẩm sinh học nên theo dõi các chỉ tiêu nước và tình trạng thủy sản. 8 – 10 giờ sáng là thời điểm thích hợp nhất để xử lý vi sinh vì lúc đó trời nắng ấm, không gắt, oxy hòa tan cao.
- Lưu ý, trời mưa thì không được cho chế phẩm vi sinh vào ao. Khi nhiệt độ nước thấp thì nên nuôi cấy chế phẩm vi sinh trong nước ấm từ 30 – 35oC trước khi thả vào.
- Lượng oxy hòa tan cũng rất quan trọng khi sử dụng chế phẩm vi sinh. Do đó cần phải sục khí để đủ lượng oxy hòa tan khi cấp chế phẩm vi sinh vào.
- Với chế phẩm vi sinh trộn cùng thức ăn nên cho vật nuôi ăn liền sau khi trộn. Trường hợp vật nuôi vừa hết bệnh nên sử dụng các loại chế phẩm hỗ trợ tiêu hóa để khôi phục lại hệ men trong ruột vật nuôi.
- Đặc biệt không được dùng nhiều loại chế phẩm cùng một lượt, điều này nên tham khảo cửa hàng bán để biết được thời gian quy định.
Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vi sinh
Những bí quyết chỉ là một phần nhỏ để việc sử dụng chế phẩm vi sinh đạt hiệu quả, bà con muốn tối ưu được công dụng còn cần chú ý thêm các yếu tố sau:
Hàm lượng oxy hòa tan
Hầu hết các nhóm vi khuẩn trong chế phẩm vi sinh khi cho vào nước đều chịu ảnh hưởng bởi oxy hòa tan. Do vậy, cần duy trì hàm lượng oxy (>4mg/l) để cho vật nuôi và các vi sinh vật hiếu khí sinh trưởng phát triển.
Môi trường và thời điểm
- Các yếu tố môi trường (nhiệt độ, pH, ánh sáng, độ mặn,…) cũng ảnh hưởng đến sự sinh sôi của vi sinh vật trong nuôi trồng thủy sản: nhiệt độ phù hợp cho sự phát triển của hầu hết vi sinh vật là 26 đến 30oC. Còn độ pH phù hợp từ khoảng 7-8.
- Thời tiết cũng là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả sử dụng. Trời nắng gắt hoặc mưa không nên sử dụng vì nhiệt độ không thích hợp ảnh hưởng đến các vi sinh vật trong chế phẩm sinh học.
- Độ kiềm, độ mặn phù hợp: nước có độ kiềm 80 – 150 mg/l CaCO3 thì pH ổn định, độ kiềm < 50 mg/l CaCO3 khiến cho pH dao động dẫn đến hiệu suất xử lý của vi sinh kém.
- Sử dụng chế phẩm vi sinh đầu mùa vụ để đạt năng suất tối ưu.
- Sử dụng vi sinh định kỳ, đầu vụ từ 7 – 10 ngày một lần, giữa đến cuối mùa vụ thì 3 – 4 ngày.
Chất lượng chế phẩm vi sinh cho nuôi trồng thủy sản
Đây cũng là một trong những yếu tố cực kỳ quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng chế phẩm vi sinh. Nhà nông cần lựa chọn sản phẩm có nhãn mác, xuất xứ và bao bì rõ ràng. Nên tìm hiểu các công ty uy tín trong lĩnh vực sản xuất chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản.
EcoClean tự hào đem sứ mệnh “mang đến cho bà con những sản phẩm chất lượng bằng chính sự trân trọng, tình yêu và trách nhiệm cao” tới khách hàng. Tất cả sản phẩm của EcoClean sẽ đảm bảo về cả chất lượng và giá thành tốt nhất cho bạn!

>>> Mời bạn xem chi tiết sản phẩm tại ĐÂY!

>>> Mời bạn tham khảo chi tiết sản phẩm tại ĐÂY!

Có thể thấy, trường hợp của anh Nam là tình trạng chung của rất nhiều bà con khi sử dụng các chất hóa học độc hại để xử lý ao nuôi thủy sản. Điều đó gây tác hại lớn về chất lượng ao (bể nuôi), gây ảnh hưởng xấu đến đời sống vật nuôi và cho cả sức khỏe con người. Do đó, muốn đạt năng nuôi trồng suất cao, an toàn và thân thiện với môi trường sống thì nhà nông nên lựa chọn chế phẩm sinh học để sử dụng cho nuôi trồng thủy sản. Chúc bà con có vụ mùa bội thu!
Gọi ngay Hotline 0909 752 990 để được chia sẻ nhiều hơn về cách sử dụng chế phẩm vi sinh trong nuôi trồng thủy sản!
CÔNG TY TNHH ECOCLEAN VIỆT NAM
Địa chỉ: Số 62 Đường 64, Phường Thạnh Mỹ Lợi, Quận 2, TP HCM
Hotline: 0909 752 990 – 0903 923 177 – 0909 025 177 – 0903 956 982
Email: [email protected]
Fanpage: Vi sinh ủ phân hữu cơ tại nhà – EcoClean Compost
Youtube: ECOCLEAN VIỆT NAM