Phân chuồng là một trong những loại phân bón truyền thống lâu đời nhất, quen thuộc với mọi nhà nông. Tuy nhiên, nếu không xử lý đúng cách, phân chuồng có thể trở thành nguồn lây bệnh, gây ô nhiễm và giảm hiệu quả bón cho cây trồng. Vậy ủ phân chuồng có cần men vi sinh không? Câu trả lời ngắn gọn là: có – và rất cần. Hãy cùng EcoClean tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Vì sao cần ủ phân chuồng trước khi sử dụng?
Phân chuồng tươi (phân bò, trâu, lợn, gà…) chứa nhiều vi sinh vật có hại, mầm bệnh, trứng giun sán và khí độc (amoniac, khí sunfua…). Nếu sử dụng trực tiếp, cây dễ bị xót rễ, còi cọc, đất bị nhiễm khuẩn, còn người thì có nguy cơ mắc bệnh đường ruột hoặc nhiễm ký sinh trùng.
Ủ phân chuồng giúp:
- Diệt mầm bệnh, trứng giun
- Phân hủy các hợp chất hữu cơ phức tạp thành chất dễ hấp thu cho cây
- Giảm mùi hôi, giảm lượng khí độc
- Tăng hiệu quả dinh dưỡng và độ an toàn khi bón
Tuy nhiên, ủ truyền thống (chỉ ủ đống kín bằng rơm rạ hoặc đất) thường mất 3–6 tháng mới hoai mục hoàn toàn. Đó là lúc men vi sinh phát huy vai trò mạnh mẽ.
>>> Xem thêm: Tại sao cần bổ sung men vi sinh cho đất
Men vi sinh là gì? Có tác dụng gì trong ủ phân chuồng?
Men vi sinh là tập hợp các chủng vi khuẩn có lợi (thường thuộc nhóm Bacillus, Lactobacillus, nấm men…) giúp thúc đẩy quá trình phân giải chất hữu cơ. Khi bổ sung men vi sinh vào quá trình ủ phân, chúng tạo ra hàng loạt enzyme phân hủy nhanh, đồng thời tiêu diệt vi sinh vật gây hại.
Tác dụng nổi bật khi dùng men vi sinh để ủ phân chuồng:
- Rút ngắn thời gian ủ: Từ 3–6 tháng xuống còn 20–30 ngày
- Tạo phân hoai mục đều, giàu dinh dưỡng: Đất dễ hấp thụ, cây phát triển khỏe
- Giảm mùi hôi, ít ruồi nhặng: Nhờ kiểm soát quá trình phân hủy và lên men
- Diệt mầm bệnh, trứng giun: Giúp phân sạch, an toàn hơn cho cây và người
- Cải tạo đất lâu dài: Bổ sung vi sinh vật có lợi cho hệ sinh thái đất
>>> Xem thêm: Làm thế nào để bổ sung vi sinh vật trong đất
So Sánh: Ủ truyền thống và ủ bằng men vi sinh
So với phương pháp truyền thống, việc ủ phân chuồng bằng men vi sinh mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Trước hết, về thời gian hoàn thành, ủ truyền thống thường mất từ 3 đến 6 tháng để phân hoai mục hoàn toàn, trong khi đó, khi dùng men vi sinh, thời gian này rút ngắn chỉ còn khoảng 20 đến 30 ngày – tiết kiệm đáng kể công sức và thời gian chờ đợi.
Về mùi hôi
Phân ủ truyền thống thường có mùi rất nặng và gây khó chịu, đặc biệt là trong điều kiện ẩm ướt hoặc nơi không thoáng khí. Ngược lại, men vi sinh giúp quá trình phân hủy diễn ra có kiểm soát, giảm phát sinh khí độc nên mùi nhẹ và dễ chịu hơn rõ rệt.
Khả năng tiêu diệt mầm bệnh và trứng giun sán
Phân ủ theo cách thông thường có thể còn sót lại các vi sinh vật gây hại, trong khi đó, các chủng vi khuẩn có lợi trong men vi sinh giúp ức chế mạnh mầm bệnh, tạo ra sản phẩm phân sạch và an toàn hơn.
Mức độ hoai mục
Ủ truyền thống dễ xảy ra hiện tượng sống phân – tức là bên ngoài hoai nhưng bên trong còn tươi, do nhiệt độ và vi sinh không phân bố đều. Trong khi đó, khi dùng men vi sinh, phân được hoai mục đều, tơi xốp và có màu nâu đặc trưng, đảm bảo chất lượng đồng đều.
>>> Xem thêm: Cách sử dụng vi sinh ủ phân hiệu quả
Tác động đến đất trồng
Phân chuồng ủ truyền thống chỉ cung cấp chất dinh dưỡng hữu cơ ở mức trung bình. Ngược lại, phân ủ với men vi sinh không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn bổ sung hệ vi sinh vật có lợi, giúp cải tạo đất lâu dài, tăng độ phì nhiêu và tơi xốp cho đất canh tác.
Một số lưu ý khi ủ phân chuồng bằng men vi sinh
- Không trộn lẫn phân tươi với phân đã hoai – dễ lây chéo mầm bệnh
- Không đổ quá nhiều nước – dễ gây úng, yếm khí, thối
- Không ủ nơi có ánh nắng trực tiếp hoặc mưa hắt
- Dùng đúng loại men vi sinh chuyên ủ phân – tránh men không phù hợp hoặc hàng trôi nổi
Ủ phân chuồng bằng men vi sinh không chỉ giúp rút ngắn thời gian, giảm mùi, mà còn tạo ra nguồn phân sạch – hoai mục hoàn toàn – thân thiện với đất và cây trồng.
Dù bạn là nông dân trồng cây ăn trái, làm vườn tại nhà hay phát triển mô hình hữu cơ – việc sử dụng men vi sinh là bước đầu quan trọng để tiến tới nông nghiệp bền vững, không hóa chất.
