Đất đỏ bazan là loại đất có diện tích rất lớn, chiếm gần 10% diện tích cả nước. Đây là một loại đất có nhiều giá trị kinh tế và môi trường, thích hợp trồng nhiều loại cây công nghiệp, ăn quả và lương thực. Vậy đất đỏ bazan là gì? Nguồn gốc, đặc điểm và cây trồng phù hợp với đất đỏ bazan là gì? Hãy cùng EcoClean tìm hiểu trong bài viết này.
Đặc điểm về đất đổ bazan
Đất đỏ Bazan là một dạng đất xuất phát từ quá trình phun trào của núi lửa, chủ yếu được hình thành từ đá macma. Tính đặc biệt của loại đất này đã thu hút sự quan tâm của những nhà đầu tư bất động sản và những người nông dân vì những đặc điểm và tiềm năng kinh tế độc đáo.
Trải dài trên khoảng 750 triệu hecta trên toàn thế giới, với Việt Nam chiếm khoảng 3 triệu hecta, đất đỏ Bazan chủ yếu phân bố ở các vùng như Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và một số vùng núi khác. Đây là loại đất mỡ, giàu dinh dưỡng, tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây trồng.
Đặc điểm của đất đỏ Bazan nằm ở sự chua, hàm lượng oxit sắt và nhôm cao, cùng với tầng đất dày, kết cấu xốp và dễ vỡ. Loại đất này có khả năng thoát nước tốt nhưng cũng có thể bị xói mòn do mưa to hay lũ. Thêm vào đó, nó còn thiếu vôi, magie, phốt phát, nitơ, mùn và kali, yêu cầu sự bổ sung phân hữu cơ và vôi để cải thiện chất lượng đất. Đất đỏ Bazan không chỉ mang lại tiềm năng lớn cho lĩnh vực nông nghiệp mà còn đòi hỏi sự quản lý và bảo vệ đất một cách hiệu quả để phát huy tối đa các ưu điểm của nó.
Ưu điểm nổi trội của đất đỏ bazan
Khả năng thoát tốt
Đất đỏ Bazan được biết đến với khả năng thoát nước tốt, một đặc tính quan trọng giúp tránh ngập úng và duy trì độ ẩm cho đất. Với kết cấu xốp và dễ vỡ, đất này không bị cứng như một số loại đất khác, giúp nước thấm sâu vào đất và nhanh chóng thoát ra khi có mưa to hoặc lũ. Sự giữ ẩm ổn định ở tầng sâu cung cấp điều kiện lý tưởng cho sự phát triển mạnh mẽ của rễ cây và hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả.
Dinh dưỡng phong phú
Đất đỏ Bazan cung cấp một nguồn dinh dưỡng đa dạng và giàu chất dinh dưỡng cho cây trồng. Hàm lượng vôi cao giúp cải thiện độ pH của đất và giảm tác động của chất chua. Sắt nhôm hỗ trợ trong việc tăng cường khả năng chống xói mòn của đất và liên kết các hạt đất. Tính acid cao của đất đỏ Bazan ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây hại cho cây trồng.
Phù hợp với đa dạng loại cây trồng
Một ưu điểm khác là khả năng thích ứng với nhiều loại cây trồng, đặc biệt là các loại có giá trị kinh tế cao. Đất đỏ Bazan là lựa chọn lý tưởng cho việc trồng gừng, khoai tây, khoai lang, rau củ, cây ăn trái, cây công nghiệp, và thậm chí cây dược liệu. Sự đa dạng này tạo ra một cơ hội đa chiều cho người nông dân và nhà đầu tư nông nghiệp.
Nhược điểm của đất đỏ bazan
Đất đỏ Bazan, mặc dù đem lại nhiều ưu điểm cho nông nghiệp, nhưng cũng không tránh khỏi một số nhược điểm quan trọng cần phải lưu ý
Độ chua đất đỏ bazan
Chua là một nhược điểm đáng kể của đất đỏ Bazan, làm suy giảm khả năng hấp thụ và sử dụng chất dinh dưỡng của cây trồng. Với độ pH thấp, thường dưới mức 4.5, đất đỏ Bazan làm cho các chất dinh dưỡng như phốt phát, kali, canxi và magie kết hợp với oxit sắt và nhôm, trở nên khó tan trong nước. Điều này làm giảm hiệu quả của phân bón và tạo ra tình trạng suy dinh dưỡng cho cây trồng. Độ chua cao cũng gia tăng tác động có hại của các chất chua như acid humic và acid fulvic, làm ức chế sự phát triển của rễ cây.
Thiếu vôi và một số chất dinh dưỡng của đất đỏ bazan
Thiếu vôi và nhiều chất dinh dưỡng khác là một nhược điểm khác của đất đỏ Bazan, gây giảm năng suất và chất lượng của cây trồng. Đất đỏ Bazan thiếu vôi, magie, phốt phát, nitơ, mùn và kali. Vôi đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện độ pH của đất và cung cấp canxi cho cây trồng. Magie là một yếu tố vi lượng quan trọng cho quá trình quang hợp và hình thành protein. Phốt phát là chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự sinh trưởng và kết hợp hoa của cây trồng. Nitơ là chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển của lá cây. Mùn là nguồn chất hữu cơ cho đất và cây trồng, trong khi kali giúp tăng khả năng chống lại bệnh và sâu hại.
Dễ bị xói mòn
Đất đỏ Bazan dễ bị xói mòn, gây mất lớp đất mặt giàu dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sinh khí hậu. Với kết cấu xốp và dễ vỡ, không chứa vôi và muối cacbonat tự do, cùng với một lượng nhỏ muối hòa tan, đất này trở nên dễ bị rửa trôi khi mưa to hay lũ. Hơn nữa, việc canh tác không khoa học, như không trồng cây che phủ hay không bón phân hữu cơ, cũng đóng góp vào hiện tượng xói mòn đất.
Biện pháp cải tạo đất đỏ bazan
Để cải thiện chất lượng đất đỏ Bazan cho nông nghiệp, có một số bước quan trọng có thể được thực hiện:
Phân loại đất
- Quan trọng để xác định tính chất và nhu cầu dinh dưỡng của đất.
- Sử dụng các phương pháp như quan sát màu sắc, kết cấu, độ ẩm, độ pH hoặc xét nghiệm đất tại các trung tâm chuyên môn.
Bón vôi
- Cần thiết để cải thiện độ pH của đất và giảm tác động của chất chua.
- Sử dụng vôi bột, vôi viên, vôi sống hay vôi tắt, tùy thuộc vào độ chua của đất và loại cây trồng.
- Lượng vôi bón thường dao động từ 1-3 tấn/ha.
Bón phân hữu cơ
- Quan trọng để bổ sung chất hữu cơ và các chất dinh dưỡng cho đất.
- Sử dụng phân chuồng, phân gà, phân lợn, phân compost hay phân vi sinh.
- Lượng phân hữu cơ bón phụ thuộc vào loại cây trồng và năng suất, thường dao động từ 10-30 tấn/ha.
Bón phân hóa học
- Bổ sung chất dinh dưỡng thiếu hụt cho cây trồng.
- Sử dụng phân hóa học như urê, NPK, DAP, KCl hoặc các loại phân vi lượng khác.
- Lượng phân hóa học bón tùy thuộc vào loại cây trồng và năng suất, thường dao động từ 100-300 kg/ha.
- Cần phối hợp phân hóa học với phân hữu cơ để tăng hiệu quả và giảm ô nhiễm môi trường.
Trồng cây che phủ
- Cuối cùng, trồng cây che phủ để bảo vệ đất và giảm xói mòn.
- Sử dụng cây che phủ như cỏ nhung, cỏ voi, lạc đen, đậu xanh hoặc các loại cây họ đậu khác.
- Lượng cây che phủ trồng phụ thuộc vào loại cây trồng chính và mật độ trồng, thường dao động từ 10-30 kg/ha.
Có thể nói đất đỏ bazan có những ưu điểm quý giá cho nông nghiệp, đồng thời cũng đối mặt với những thách thức cần được vượt qua. Bằng cách phân loại đất, bón vôi, bón phân hữu cơ và hóa học, cùng việc trồng cây che phủ, nông dân có thể tận dụng toàn bộ tiềm năng của loại đất này. Những biện pháp này không chỉ nâng cao hiệu suất nông nghiệp mà còn đóng góp vào bảo vệ môi trường và sinh khí hậu của đất nước.
